شهر «هم گرا»

مدیریت شهری در کلان شهر‌ها با گستره عظیمی از وظایف و مسئولیت‌ها روبه رو ست. خیلی ساده انگارانه خواهد بود که فکر کنیم همه مسائل شهر از سوی شهرداری‌ها حل و فصل می‌شود و یا اینکه تصور کنیم تنها آن‌ها تکالیفی دارند و شهروندان و دیگر نهاد‌های شهر مسئولیتی ندارند. حتی جنس چالش‌های شهری به گونه‌ای است که نمی‌توان فرد یا نهاد خاصی را متولی توسعه شهر نامید بلکه تمامی عناصری که در این گستره جغرافیایی حیات و فعالیت دارند باید همت کنند و با مشارکت همگانی زمینه پیشرفت شهر را فراهم سازند.

اگر به اصطلاح هر فرد یا خانواده‌ای باغچه جلو در منزل خود را بیل بزند، درختانش را تیمار کند، آبیاری نماید، علف‌های هرز آن را بکشد، سم زدایی و از دیگر امورش مراقبت کند شهر گلستان می‌شود. این مهم در تمامی امور مدیریت شهری طرح شدنی است. از مسائل فرهنگی و اجتماعی گرفته تا خدمات شهری، حمل و نقل عمومی، بحران‌های شهری و خلاصه تمامی اموری که به نحوی سبب توسعه و پیشرفت همه جانبه شهر می‌شوند.

حال و هوای «شهر، مدیریت شهری و شهروندان» به شدت به یکدیگر وابسته است و مسائل آن‌ها از هم جدا نیست بنابراین برای اینکه مطلوبیت افزایش یابد باید مسائل این سه به صورت متقابل حل و فصل شود. «شهر هم گرا» یک اصطلاح و یا یک رویکرد کلان و فراگیر برای توسعه شهری پایدار محسوب می‌شود که با هم گرایی و مشارکت عناصر شهری چالش‌ها به فرصت تبدیل می‌شوند.

این رویکرد که اولین بار از سوی حکومت‌های محلی سوئد مطرح شد و مورد توجه مدیران و برنامه ریزان شهری قرار گرفت اکنون به عنوان یکی از الگو‌های توسعه شهر محسوب می‌شود. کلید واژه‌های اساسی شهر هم گرا «مشارکت» و «مسئولیت پذیری» همگانی است.

یک رویکرد جامع که تأکید دارد شهر را باید «با مردم» و «برای اقشار مختلف مردم» شهر مانند؛ سالمندان، بانوان، کودکان، معلولان، جوانان، گروه‌های کم درآمد ... برنامه ریزی و طراحی نماییم. الگوی شهر هم گرا ابعاد مختلفی نظیر: فضایی، زیست محیطی، خدمات شهری، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دارد و سیستم‌های شهری را با دیدگاه تعامل بین نهادی ادغام می‌کند.

مشارکت شهروندی از بی تفاوتی، تک روی،  مشارکت و تعاون نداشتن، تحرک و تمایل به تأمین منابع محدود و شخصی در میان شهروندان جلوگیری می‌کند. وقتی افراد در تصمیم گیری‌هایی که بر سرنوشت آن‌ها تأثیر می‌گذارد، مشارکت داشته باشند، از احساس کارایی و خوداثربخشی بالایی برخوردار می‌شوند، بنابراین خود را فردی مؤثر، صاحب تصمیم، دارای آزادی عمل، قدرت انتخاب و اثرگذار در آن جامعه یا شهر تلقی می‌کنند.